یکی از قطعات اصلی موجود در خودروها و اتومبیل ها “پمپ بنزین(Fuel Pump)” یا “پمپ سوخت” است. پمپ بنزین وظیفه رساندن بنزین از باک به موتور خودرو را برعهده دارد. بدیهی است که اگر پمپ بنزین، بنزین را به درستی به موتور خودرو نرساند و عمل احتراق به خوبی انجام نشود، عملکرد خودرو دچار اختلال خواهد شد.
جالب است بدانید که این پمپ، بنزین را با فشاری بین ۲ تا ۶ بار به سمت موتور خودرو هدایت می کند. اگر این فشار کمتر از مقدار استاندارد و یا بیشتر باشد، هم موتور خودرو به درستی فعالیت نخواهد کرد و هم به سایر قطعات در مسیر بنزین آسیب خواهد رسید.
بنابراین بسیار لازم و ضروری است که این قطعه وظیفه خود را به درستی انجام دهد و بنزین را با فشاری مناسب به سمت موتور پمپاژ نماید.
در این مقاله قصد داریم به بررسی نحوه عملکرد پمپ بنزین بپردازیم و هر آنچه در مورد این قطعه باید بدانید را بیان نماییم. با ما همراه باشید.
اجزاء تشکیل دهنده پمپ بنزین
پمپ بنزین از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر کدام به صورت جداگانه وظایف مختلفی را بر عهده دارند:
- فیلتر بنزین
- رگولاتور فشار
- صفحه تکیه گاه پمپ
- لوله برگشت سوخت
- لوله خروجی سوخت
- لوله برگشت سوخت از رگلاتور
- سوکت اتصالی جریان برق پمپ
- شلنگ لوله برگشت
- شلنگ لوله خروجی
- درجه داخل باک یا همان گیج سوخت و فنر
محل قرار گیری پمپ بنزین
پمپ بنزین را اغلب اوقات داخل باک نصب میکنند که البته گاهی مشاهده میشود که در بعضی از خودرو ها این قطعه بیرون از باک نصب شده است.
همچنین، بعضی از اتومبیل ها از دو پمپ بنزین تشکیل شده اند به گونه ای که یکی از آن ها وظیفه سوخت رسانی را بر عهده و پمپ بنزین دیگر فشار مورد نیاز انژکتور ها را تامین میکند. نحوه کارکرد پمپ بنزین سبب تولید حرارت در آن شده و همین موضوع باعث شده تا بعضی از خودرو سازان این قطعه را درون باک اتومبیل قرار دهند.
دلیل این قرارگیری، تماس پمپ بنزین با سوخت داخل باک و کاهش دمای آن است. همچنین، قرارگیری پمپ درون مخزن سوخت سبب میشود تا صدای پمپ در حین فعالیت از بین رفته و به داخل کابین راه نیابد.
انواع پمپ بنزین
“انواع پمپ بنزین” به طور کلی به دو دسته زیر تقسیم میشود:
- پمپ بنزین برقی (الکتریکی)
- پمپ بنزین مکانیکی
پمپ بنزین الکتریکی
پمپ بنزین های الکتریکی که با باز شدن سوئیچ کار میکنند همچون یک مکنده فعالیت میکنند. نحوه عملکرد این نوع پمپ بنزین ها به گونه ای است که با ارسال دستور از ECU و رله دوبل، سوخت از طریق موتور الکتریکی درون پمپ مکیده شده و با گذر از کناره های سیم پیچ و روتور داخل مجموعه پمپ که با یکدیگر در نقش یک موتور الکتریکی میباشند، آن ها را خنک کرده و به سوی موتور ارسال میشود.
پمپ های الکتریکی کاربرد بیشتری در مقایسه با پمپ های مکانیکی دارند، از جمله دلایل پرکاربرد بودن این پمپ ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- پمپ های برقی میتوانند به دور از بدنه موتور نصب شده چرا که گرما هیچ تاثیری در آن نگذاشته و قفل گازی ( بخارات سیال از رسیدن سیال مایع به پمپ جلوگیری میکنند) در پمپ به وجود نمیآید.
- پمپ بنزین های الکتریکی بنزین را به محض روشن کردن کلید جرقه به موتور منتقل میکنند. در حالی که پمپ بنزین های مکانیکی ابتدا باید از طریق کلید استارت روشن شوند تا بتوانند سوخت رسانی را شروع کرد.
- در پمپ بنزین های الکتریکی که از نوع توربینی هستند، به علت تحت فشار قرار داشتن لوله های انتقال بنزین، تمایل به قفل گازی و تبخیر سوخت در لوله ها به کمترین میزان ممکن رسیده است.
- در این نوع از پمپ بنزین ها میتوان دو یا چند پمپ برقی را در مدار سوخت رسانی قرار داد تا اگر یکی از پمپ ها دچار مشکل شدند پمپ دیگر بتواند وظیفه ارسال سوخت را انجام دهد.
پمپ بنزین مکانیکی
پمپ بنزین های مکانیکی هیچ شباهتی با پمپ بنزین های الکتریکی ندارند و دارای اهرمی به اسم شیطانک هستند. این اهرم از طریق میل سوپاپ تحریک شده و شروع به حرکت میکند. بادامک هایی در این نوع از پمپ بنزین ها وجود دارند که برای ضربه زدن به شیطانک قرار گرفته و با هر یک ضربه ای که به شیطانک وارد میشود، شیطانک بالا و پایین رفته و همچون یک تلمبه عمل میکند.
هنگامی که سر شیطانک بالا میرود، بخش انتهایی آن پایین آمده و سبب پایین کشیده شدن دیافراگم میشود. خلا به وجود آمده در محفظه پمپ بنزین باعث مکش و ورود بنزین به درون پمپ میشود.
این بنزین از یک سوپاپ یک طرفه که تنها اجازه ورود بنزین به پمپ را میدهد، داخل پمپ میشود. زیر دیافراگم یک فنر قوی قرار گرفته شده که وظیفه دارد تا دیافراگم را به محل اولیه برگردانده و سر شیطانک را نیز پایین بیاورد.
از این طریق، بنزین وارد شده به پمپ از سوپاپ دیگری که برعکس اولین سوپاپ کار میکند از پمپ به سوی پیشرانه ارسال میشود. این عمل با هر یک بار چرخیدن میل سوپاپ تکرار میشود که بنزین کافی برای سوخت و ساز به صورت دائمی وجود داشته باشد.
نکات مهم در رابطه با پمپ بنزین
پمپ بنزین های الکتریکی به دلیل استفاده مداوم از جریان الکتریکی داغ شده و حرارت بالایی تولید می کنند که باعث بالا رفتن مقاومت سیم پیچ های آنها و در نهایت سوختن و از کار افتادن پمپ می شود. یکی از نکاتی که باید حتما به آن توجه نمود این است که هیچوقت اجازه ندهیم بنزین درون باک به طور کامل تخلیه شود.
زیرا بنزین دمای کمی دارد و در اگثر مواقع سرد است زمانی که پمپ درون بتک قرار دارد با سرمای بنزین خنک کاری میشود و احتمال سوختن آن کاهش می یابد.
اگر بنزین درون باک به طور کامل تخلیه شود یا سطح آن به زیر صافی پمپ برسد باعث گرم شدن پمپ و در نهایت سوختن آن می شود. همچنین وجود آب در بنزین باعث زنگ زدن و گریپاژ شدن دیافراگم یا پره های پمپ می شود. همچنین بررسی صافی متصل به مغزی پمپ نیز امری لازم و ضروری است زیرا در صورت آشغال گرفتگی این صافی فشار زیادی به پمپ وارد شده و احتمال از کار افتادن آنزیاد می شود.
مدت زمان کارکرد پمپ بنزین
طول عمر خاصی را نمیتوان برای پمپ بنزین در نظر گرفت، بیشتر اوقات مشاهده میشود که پمپ بنزین به درستی و بدون بروز هیچگونه مشکلی به صورت دائمی در وسیله نقلیه کار میکند. بسیاری از افراد پمپ بنزین یا همان پمپ سوخت را پیش پیدایش هر گونه مشکلی تعویض میکنند، در حالی که این کار اشتباه است چرا که وقتی پمپ هیچگونه علائم خرابی را از خود نشان نمیدهد تعویض آن هیچ ضرورتی ندارد.
علائم خرابی پمپ بنزین
- صدای ویز پمپ بنزین
- سخت استارت خوردن خودرو
- پرش موتور
- استال کردن خودرو در دمای بالا
- گاز بدون شتاب
- نداشتن قدرت کافی در موتور